Historia Smolnicy i jej zabytków


Wieś Smolnica leży w południowej części województwa zachodniopomorskiego, na terenie gminy Dębno, powiatu myśliborskiego. Pierwsze wzmianki o wsi pochodzą z XIII wieku. Jej niemieckie nazwy to: Baerfelde lub Vernevelde. Nazwy okolicznych wiosek Sellin, Trossin, Warnitz, i Gruenvalde (Zielin, Troszyn, Warnice, Grzymiradz) świadczą o łuzycko – słowiańskich korzeniach tych miejscowości. Z przeszłości zachowało się w Smolnicy kilka obiektów o charakterze zabytkowym. Jednym z nich są gotyckie mury i portal dzisiejszego kościoła rzymsko – katolickiego pod wezwaniem Narodzenia N.M.P. z XIII wieku. Świątynia została zbombardowana w 1945 roku i odbudowana w 1984 roku (bez zachowania konstrukcji oryginału) przez wiernych pod nadzorem salezjanina ks. mgr Wiesława Dąbrowskiego. Na uwagę zasługuje również były dom pastora. Bardzo lubianym kapłanem ewangelickim w przedwojennej Smolnicy był Karl Reichert, autor książki pt.: O dziejach Smolnicy wydanej w 1901 roku w Dębnie. W parku, który jest dziś pomnikiem przyrody, stoi rezydencja dawnych właścicieli – pałac z 1766 roku zwany także „Dużym Domem”. Aktualnie mieści się w nim Zespół Szkół (Liceum Ogólnokształcące, Technikum Agrobiznesu, Technikum Hotelarskie, Technikum Informatyczne, Gimnazjum Publiczne).

Dzieje pałacu i majątku ziemskiego

Majątek ziemski w Smolnicy, jako forma latyfundium, od 1337 do 1819 roku był własnością rodziny van der Marwitz. Jeden z członków tego rodu w 1766 roku wybudował okazały pałac na wzór rezydencji magnackich. Wkrótce rodzina popadła w długi i w 1818 roku była zmuszona sprzedać posiadłość. W bardzo szybkim tempie majątek zmieniał dwukrotnie właścicieli, następnie od 1832 roku stał się własnością rodziny von Sydow. 1 grudnia 1879 roku pałac spalił się doszczętnie. W dwa lata później odbudowano i przywrócono mu dawny blask. Nowy pałac był otynkowany na biało, szczelnie obrośnięty bluszczem. Szczyty na północnych i południowych fasadach były ozdobione kamiennymi spiralami, ten sam wzór powtarzał się nad oknami. Naokoło głównej wieżyczki istniało wysokie, wąskie przejście z balustradą. Pałac posiadał wówczas wszystkie nowoczesne wygody (kanalizację, centralne ogrzewanie, wodociągi, itp.). Gdy gałąź rodowa von Sydow wymarła majątek został kupiony ok. 1908 roku przez Maxa Freidheim’a. Nowy właściciel był farmerem z wykształcenia i powołania. Za jego czasów majątek liczył ok. 2900 ha gruntu, z czego ok. 40% stanowiła ziemia uprawna, resztę zajmowały lasy, łąki, zabudowania, drogi i mokradła. Max Freidheim dokonał wielu zmian i modernizacji, m.in. przeprowadzili elektryfikację kolei wąskotorowej do Różańska, zainstalował elektryczny generator w celu zasilania kolejki, majątku i wsi, zbudował destylarnię alkoholu przemysłowego i wieżę ciśnień, sprowadził traktory i kombajny żniwne, zmechanizował pojazdy konne, zbudował silosy na gromadzone pasze i inne innowacje. Zadbał również o pałac i jego posesję. Zmienił elewację budynku w 1932 roku na kolor jasnobrązowy. Osuszył staw znajdujący się przy północnej stronie pałacu. Ten wspaniały rozwój gospodarstwa brutalnie przerwała faszystowska ideologia nazizmu. Max Freidheim za cenę ratowania życia własnego i rodziny musiał opuścić niegościnną ojczyznę, ponieważ jego żona nie miała aryjskiego pochodzenia. Udał się wraz z rodziną – zabierając jedynie rzeczy osobiste – do Anglii, gdzie do dziś mieszka jego syn. Stało się to w 1938 roku. Wówczas majątek przejął ostatni niemiecki właściciel dr Fridrich Flick, który zarządzał nim do 1945 roku. Powojenne losy „Dużego Domu” 4 lutego 1945 roku wojska 3 Frontu Białoruskiego wyzwoliły Smolnicę. Dobytek kilku narodów niemieckich znalazł się pod tymczasowym zarządem Rosjan. Pałac został ograbiony z cennych przedmiotów, zdewastowany i opuszczony. Reszty dokonali miejscowi osadnicy i tzw. szabrownicy poniemieckiego mienia.

W okresie walk o Smolnicę pałac szczęśliwie uniknął zbombardowania, choć gospodarstwo ucierpiało bardzo mocno. Po wojnie przed całkowitą dewastacją, co spotkało wiele okolicznych dworów, uchroniła pałac decyzja władz o utworzeniu ośrodka kolonijnego, a potem PGR. Od 1956 roku w pałacu mieściły się biura PGR i mieszkania rodzin pracowników. W 1965 roku pałac przejął Wydział Rolnictwa WRN w Szczecinie i powstało tutaj Państwowe Technikum Rolnicze. Budynek do chwili obecnej jest wykorzystywany jako szkoła średnia (obecnie również i gimnazjum) o różnych profilach i specjalnościach, nie tylko rolniczych.

Szkoła Rolnicza w Smolnicy w latach 1965 - 2000


Mija 35 lat odkąd w murach tego pałacu rozległ się szkolny dzwonek - ten skromny jubileusz wywołuje wspomnienia, skłania do refleksji, pozwala na dokonanie bilansu 30 lat działalności szkoły a także pobudza do podjęcia nowych zadań i działań, dyrektora i Radę Pedagogiczną zmusza do poszukiwania i podejmowania nowych kierunków rozwoju placówki, dalszego doskonalenia i kształcenia dla potrzeb nie tylko rolnictwa, ale i dla rozwoju środowiska wiejskiego. Uchwałą Wojewódzkiej Rady Narodowej w Szczecinie z dnia 5 lipca 1965 roku powołano w Smolnicy 3 - letnie Państwowe Technikum Rolnicze na podbudowie Zasadniczej Szkoły Zawodowej. Technikum 3 - letnie istniało przez 15 lat do czerwca 1980 r. 24 września 1965 r. odbyło się organizacyjne posiedzenie rady Pedagogicznej, której przewodniczył dyrektor Mieczysław Lisek. Otwarto wówczas dwie klasy, które liczyły 97 uczniów. I tak rozpoczął się pionierski rozdział historii naszej szkoły, która obecnie kończy 35 rok swej działalności. Pracę pedagogiczną rozpoczęło z dyrektorem Mieczysławem Liskiem 4 nauczycieli: Irena Czenikiewicz, Henryk Leszczyński, Lidia Lisek, Maria Kowalczyk. Pierwszy egzamin dojrzałości odbył się w maju 1968 r. i złożyło go 32 abiturientów, z których 7 uzyskało indeksy Wyższej Szkoły Rolniczej w Szczecinie. Trzeba podkreślić, że pierwsze lata pracy szkoły były bardzo trudne ze względu na trwający remont obiektu i słabe wyposażenie gabinetów w potrzebny sprzęt i pomoce naukowe. Przy szkole istniało gospodarstwo rolne jako zaplecze do szkolenia praktycznego, które przekazano w 1972 r. Państwowemu Gospodarstwu Rolnemu w Troszynie i Spółdzielni Produkcyjnej w Smolnicy. Szkoła podobnie jak wiele innych szkół rolniczych straciła własne zaplecze do zajęć praktycznych. Od 1976 r. zostaje na stałe nawiązana współpraca w zakresie szkolenia praktycznego z KPGR Troszyn. Współpraca ta przez 15 lat przechodziła różne koleje losu. Jednak do najbardziej owocnego okresu należą lata 1980-89.

W latach 1986-89 owocną współpracę prowadziliśmy ze Spółdzielnią Produkcyjną w Strausbergu koło Berlina.

Od 1 września 1969 r. dyrektorem Technikum i Zasadniczej Szkoły Zawodowej zostaje Zbigniew Zarecki, który kieruje szkołą do 30 sierpnia 1972 r. Za jego kadencji powołano w 1970 r. Zasadniczą Szkołę Zawodową i 2-letnią Zasadniczą Szkołę Rolniczą. Dzięki zaangażowaniu dyrektora Zbigniewa Zareckiego szkoła uzyskuje wysokie osiągnięcia sportowe. Z tego okresu pochodzi opinia o naszej szkole jako o "technikum sportowym". Trzeba jednak zaznaczyć, że mimo tych wielkich osiągnięć sportowych, o których wiemy z przekazów nieformalnych nie ma o nich śladu w dokumentach archiwalnych. Zaginęły dyplomy, puchary itp. pamiątki z tego okresu.

W 1972 roku zasadnicza szkoła Zawodowa ulega likwidacji, kontynuowane jest nadal kształcenie w klasach zasadniczych rolniczych, najpierw w 2-letnich, potem w 3-letnich przez ponad 25 lat. W ciągu tego okresu zmieniały się jednak specjalności i profile kształcenia. W 1973 roku w maju do matury przystąpiły 2 klasy III Państwowe Technikum Rolnicze. Do roku 1974 istniały 2 szkoły: 3-letnie Państwowe Technikum Rolnicze, 2-letnia Zasadnicza Szkoła Rolnicza. Od 1 stycznia 1974 roku do 30 czerwca 1978 szkołą kieruje mgr Stefan Gawrysiak. W roku szkolnym 1974-75 powołano Zasadniczą Szkołę Hodowlaną Szkoła była znana z działalności chóru, zespołu muzycznego "Jantary", tanecznego i wokalnego "Kropeczki". Świadczą o tym zapisy w kronikach szkolnych w latach 1963-77. W tym okresie był również w szkole prężny ośrodek sportowy.

Od 1 września 1978 roku do 31 sierpnia 1980 szkołą kieruje mgr Zenon Olewicki, wówczas powstaje 4-letnie Liceum Rolnicze, które wykształciło 32 absolwentów. W dalszych latach nie kontynuowano tego profilu. Liceum Zawodowe wznowiono od 1 września 1995 roku. W 1982 roku mury szkoły opuszczają ostatni absolwenci 3-letniego Technikum Rolniczego. W roku szkolnym 1980-81 zostaje otwarta jeszcze jedna szkoła zasadnicza ogrodnicza-specjalna, która istnieje do 1986 roku. Koniec lat 70-tych i początek osiemdziesiątych jest bardzo trudnym okresem w życiu szkoły. W szkole brak odpowiednich decyzji co do kierunków kształcenia. Obiekt jest formalnie zespołem wielu zmieniających się szkół. Kres tym ciągłym zmianom kładzie decyzja Wydziału Rolnictwa urzędu Wojewódzkiego w Gorzowie Wlkp. O powołaniu w 1983 roku Zespołu Szkół Rolniczych w Smolnicy. Dzięki inicjatywie ówczesnego Dyrektora inż. Henryka Kubiaka, od 1 września 1981 roku rozpoczyna działalność 5-letnie Technikum Rolnicze o różnych profilach. W 1984 roku kończy się nabór do zasadniczej szkoły Hodowlanej. W latach 81/82 zostaje zbudowane zaplecze do zajęć praktycznych: warsztat i wiata na maszyny rolnicze. W latach 1982-84 następuje prawie całkowita wymiana kadry nauczycielskiej. Dzisiejszy zespół jest ty młodym zespołem, który pracę w tej szkole rozpoczął zaraz po ukończeniu studiów.

Od 12 czerwca 1986 roku szkołą kieruje mgr Henryk Marchlewicz. 1 września 1986 roku rozpoczyna naukę w murach tej szkoły 170 uczniów w 6 oddziałach. Następuje od tej pory systematyczny wzrost liczby uczniów, rozrasta się kadra nauczycielska, powstają nowe profile i specjalności kształcenia. Szkoła zdobywa uznanie w środowisku, ma sporo osiągnięć w działalności pozalekcyjnej. W dowód uznania Komitet Rodzicielski i zakłady opiekuńcze: KPGR Troszyn i PZRBP "Zachód" Wrocław fundują szkole Sztandar z okazji 25-lecia istnienia. 25 października 1986 roku odbywa się uroczystość nadania szkole sztandaru. Zapada wówczas decyzja o zjeździe absolwentów na 25-lecie istnienia szkoły. Brak środków na dokończenie rozpoczętych prac remontowych i modernizacyjnych powoduje, że ustalony termin zjazdu ulega przesunięciu o rok. Jubileusz 25-lecia połączony ze zjazdem absolwentów odbył się 8 czerwca 1991 roku, otwiera on w historii szkoły nowy rozdział. Szkoła co roku zwiększa liczbę oddziałów osiągając docelowo ok. 300 uczniów i słuchaczy. Rozszerza także profile kształcenia. Obok 5-letniego technikum rolniczego rozwija się 3-letnie (od 1 września 1988 roku) Wieczorowe Technikum Rolnicze dla Dorosłych. Są dwie szkoły zasadnicze o profilu ogólno rolniczym ze specjalnością: ogrodnictwo i wiejskie gospodarstwo domowe oraz mechanizacja rolnictwa. W sumie 13 oddziałów. 1 września 1997 roku zostaje utworzone jako jedne z pierwszych w Polsce Liceum Agrobiznesu. Jest to alternatywny kierunek nauki dla młodzieży chcącej pozostać i pracować na wsi. Kierunek ten do dzisiaj cieszy się dużym powodzeniem. W 1999 roku utworzone zostało Liceum Techniczne o profilu usługowo - gospodarczym. Rok 2000 to kontynuacja naboru do Liceum Agrobiznesu oraz poszerzenie Liceum Technicznego o nowy profil ekonomiczno - administracyjny. Przy Zespole w 1999 roku zostaje utworzone 2 oddziałowe Gimnazjum Publiczne gminy Dębno. Młodzież do niego uczęszczająca pochodzi ze wsi: Smolnica, Grzymiradz, Warnice, Różańsko, Dyszno, Dolsk, Ostrowiec, Krężelin, Grzybno, Sulisław, Jancewo, Barnówko, Dargomyśl. W ciągu 35 lat szkołę opuściło w sumie ponad 1600 absolwentów o różnych specjalnościach rolniczych, w tym ponad 790 absolwentów technikum rolniczego dziennego, ponad 50 absolwentek Liceum Zawodowego i ponad 150 absolwentów technikum wieczorowego. Szkoły zasadnicze ukończyło, o różnych specjalnościach, 605 uczniów z których większość kształciła się w Technikum Wieczorowym. Nasi absolwenci pracują obecnie a administracji państwowej, w różnych instytucjach, agencjach, firmach, spółdzielniach pracujących na rzecz wsi i rolnictwa. Wielu absolwentów prowadzi własne gospodarstwo rolne. Corocznie prawie połowa absolwentów klasy V technikum podejmuje studia wyższe na kierunkach rolniczych, ekonomicznych i wielu innych dziedzinach (prawnicy, nauczyciele, duchowni). W 1991 roku szkoła kończy własnymi siłami budowę boisk. Wcześniej w maju 1988 roku zostaje oddane do użytku boisko asfaltowe do gier zespołowych. W historię szkoły wpisane jest wiele sukcesów w zakresie rozwijania zainteresowań kulturalnych, społecznych oraz udziałach w konkursach i olimpiadach. W latach 60-tych i 70-tych szkoła osiągała bardzo liczne sukcesy sportowe, szczególnie w LA, zarówno w rejonie jak i kraju. W latach 1985, 88, 93 uczniowie naszej szkoły zostali laureatami w krajowej Olimpiadzie Wiedzy i Umiejętności Rolniczych. Zdobywają, dzięki tej Olimpiadzie, w eliminacjach rejonowych corocznie indeksy na studia rolnicze. W latach 1988-89 uczniowie Zasadniczej Szkoły Rolniczej zdobywają czołowe miejsca w Wojewódzkim Konkursie Orek Szkół Rolniczych. W 1989 roku III miejsce w tym konkursie na szczeblu makroregionu. W latach 1990-2000 uczniowie zdobywają wysokie lokaty w sportach obronnych LOK i biegach przełajowych LZS w mistrzostwach wojewódzkich i regionalnych. W strzelectwie sportowym wysokie lokaty w latach 1990, 92, 93, 94, 96, 98. W zawodach "Sprawni jak Żołnierze" drużyna szkolna zdobyła I miejsce w zawodach wojewódzkich oraz VII w ogólnopolskich, w 2000 roku. Dzięki staraniom dyrekcji szkoły, przy pomocy Wydziału Rolnictwa, Rady Rodziców i zakładów współpracujących, szkoła stała się placówką oświatową dość dobrze wyposażoną w sprzęt i pomoce naukowe. Biblioteka szkolna ma ok. 10 tyś. woluminów. Powstały księgozbiory podręczne w gabinetach przedmiotowych. Gabinety mają dobre wyposażenie w sprzęt audiowizualny z własną taśmoteką video audycji z wszystkich przedmiotów zawodowych i ogólnych. Corocznie uzupełnia się wyposażenie gabinetów przedmiotów zawodowych dzięki pracom dyplomowym uczniów klasy V TR. W 1999 roku powstaje biblioteka multimedialna wyposażona obecnie w 14 komputerów oraz ponad 70 tytułów programów multimedialnych. Pracownia ta jest również podłączona do Internetu (10 komputerów to prezent Ministerstwa Edukacji z programu "Internet dla Gimnazjum"). Telekomunikacja Polska SA przyznała 600 jednostek licznikowych miesięcznie, nieodpłatnego korzystania z dostępu do Internetu. Przy finansowym wsparciu Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa powstaje: w 1994 roku pracownia informatyki
w 1966 roku pracownia obróbki ręcznej do zajęć z mechanizacji dla chłopców Z własnych środków i przy pomocy Rady Rodziców, ARiMR powstają w 1993 roku pracownie:
Żywienia rodziny
Gospodarki odzieżą oraz biologii
Higiena i ochrona zdrowia - 1994 r.

Dzięki prowadzonej działalności gospodarczej, szczególnie z dochodów uzyskiwanych z usług rolniczych w 1995 i 96 roku zostaje wymienione umeblowanie internatu i całkowicie wyremontowane w piwnicy pomieszczenie stołówki, pomieszczenia: na siłownię, bufet z poczekalnią dla dojeżdżających oraz salę do maszynopisania i techniki biurowej.
Obecnie w skład Zespołu Szkół wchodzą:
4-letnie Technikum Hotelarskie
4-letnie Technikum Informatyczne
4-letnie Technikum Ochrony Środowiska
4-letnie Technikum Transportu i Spedycji
4-letnie Technikum Ekonomiczne
3-letnie Gimnazjum Publiczne


Na wniosek działaczy PSL, przy wydatnej pomocy i poparciu posła Ryszarda Kołodzieja nadane zostało szkole imię Ignacego Solarza. Szkoła otrzymała nowy sztandar podczas uroczystości III zjazdu absolwentów i byłych nauczycieli - 8 czerwca 1996. Dzięki usilnej pracy nauczycieli, młodzieży i pracowników obsługi szkoła ciągle się rozwija. W ciągu ostatnich 15 lat jest to rozwój szczególnie dynamiczny. Zmieniło się bardzo wiele. Mogłem tego dokonać tylko dzięki poparciu Rady Pedagogicznej, która czasem była zaskoczona moimi pomysłami i zmianami. To co stworzyliśmy przez ostatnie 15 lat w pracy wychowawczej i kształceniu praktycznym otrzymało wsparcie w postaci dorobku pedagogicznego Ignacego Solarza. Z jego koncepcji i idei pedagogicznych będziemy korzystać kształcąc następne pokolenia młodzieży.